‘De waarheid bestaat niet’
‘Is dat echt waar?’
‘Tuurlijk’
‘Dan is je stelling ook niet waar en bestaat er toch waarheid.’
‘Oké, ik dénk dat waarheid niet bestaat’
‘Klinkt redelijk! Laten we dan de rede en het denken eens als uitgangspunt nemen om de redelijkheid van (objectieve) waarheid te onderzoeken.’
Er is het welbekende Indische verhaal van de 6 blinde mannen die op een vast punt aan een olifant voelen en elk moeten beschrijven hoe een olifant er volgens hen uitziet. De een staat bij de slurf en denkt aan een slangachtige, een ander bij een poot en denkt aan een zuil. De volgende bij een oor en denkt aan stukken karton. Ga zo maar door.
Sommigen menen dat dit een illustratie is van verschillende waarheden (relativisme; ieder z’n eigen waarheid). Maar het zijn natuurlijk slechts verschillende perspectieven op één waarheid. En de waarheid is nogal aanwezig; die olifant staat daar tenslotte. Het is eerder de beperking van het individu dat deze niet als geheel wordt (h)erkend. Echter, alle perspectieven bij elkaar geven al een beter beeld. De echte vraag lijkt mij dan ook ‘is (objectieve) waarheid kenbaar’.
Waarheid is onder andere kenbaar door onze rationaliteit. Je kunt ook intuïtief of op andere manieren waarheid kennen. Dat is legitiem, maar als we er over na gaan denken of bespreken hebben we ook wat rationele argumenten nodig.
Je kunt niet nadenken over jezelf, de wereld of even wat welk onderwerp zonder te beseffen dat hieraan logica ten grondslag ligt. We denken dat ons denken ergens heen leidt. We denken dat argumenten geldig of ongeldig kunnen zijn. Waarom? Puur atheïstisch-evolutionistisch bekeken is dit niet zo. Er is tenslotte geen architectuur van waarheid, het is niet bedacht of gekaderd. Sterker nog, ons denken komt vanuit chaos en willekeur. Ons denken zelf is vanuit dat idee willekeur en zou ons voor de gek kunnen houden zonder dat we het doorhebben. Toch zijn er maar weinigen die deze mening zijn toegedaan. We menen dat ons denken geldig is. Dit lijkt mij een eerste aanzet tot de kenbaarheid van waarheid.